Hoe kunnen jij en ik het verschil maken? Het is een van de vragen die centraal stonden tijdens het Gala van Preventie, dat onlangs werd georganiseerd in Theater Meervaart in Amsterdam. Een coproductie van het Centre of Expertise Preventie in Zorg & Welzijn van Hogeschool Inholland en populairwetenschappelijk tijdschrift New Scientist.
Preventie is de komende vijf à tien jaar belangrijker dan ooit. De maatschappij staat met name op het gebied van zorg en welzijn onder druk: lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg, tekorten in ziekenhuizen en de effecten van de pandemie. “Er is een andere manier van denken nodig”, zegt Marije Deutekom, Inholland-collegelid en samen met Jim Jansen van New Scientist presentator van de avond. “Preventie speelt een rol tijdens ons hele leven. We moeten dan ook problemen niet pas aanpakken wanneer ze zich voordoen, maar onze aankomende professionals leren om al veel eerder te acteren. Om daarbij met andere vakgebieden samen te werken, want alleen zo kunnen we de grote maatschappelijke vraagstukken oplossen. Dit gala is dan een unieke avond waarin onderzoek, opleiding en beroepspraktijk samen kijken naar kansen en mogelijkheden.”
Op het podium belichtte een keur aan experts, BN’ers en ervaringsdeskundigen het thema ‘Preventie van 0-100 jaar’ vanuit uiteenlopende oogpunten.
Voor een goede start in een mensenleven zijn de eerste duizend dagen van het grootste belang, aldus Tessa Roseboom, hoogleraar Vroege Ontwikkeling & Gezondheid aan de Universiteit van Amsterdam. Alle invloeden en ervaringen die we in deze periode meemaken – vanaf een enkele cel tot tweejarige peuter – vormen ons tot wie we zijn. Volgens Roseboom is daarom investeren in een goede start voor elk kind de ultieme vorm van preventie.
Hersenwetenschapper Erik Scherder was somber(der) van toon: wereldwijd lijden 41 miljoen kinderen tussen 0-5 jaar aan obesitas, terwijl in het regeerakkoord niet meer dan twee regeltjes zijn terug te vinden over bewegen. “Waarom komt niemand in actie?”, vroeg hij zich af. Om ook een positiever geluid te laten horen had Scherder motivational speaker Willem Hooft uitgenodigd. Vijf jaar geleden kwam hij door een motorongeluk in een rolstoel terecht en sindsdien heeft hij alles op alles gezet om zijn droom van professioneel (zit-)kitesurfen te verwezenlijken. Het geheim achter zijn veerkracht? “Je moet de regie pakken door te focussen op wat je écht leuk vindt.”
“Wat ons betreft houdt preventie in dat je met ouders en zorgprofessionals, maar ook met vrijwilligers uit de wijk een rijke opvoedcontext creëert voor (kwetsbare) jongeren”, zegt Femke Kaulingfreks, lector Jeugd en Samenleving bij Hogeschool Inholland.
“Zo zorg je ervoor dat ook zij toegang vinden tot hulpbronnen en ondersteuning.” Daarin zag zij veel raakvlakken met het verhaal van cultureel antropoloog Anne-Mei The over het bieden van hulp aan mensen met dementie. “Ook daarin ging het meer over het kunnen aangaan van waardevolle relaties en het vinden van erkenning en respect in je omgeving, dan over iemands individuele ontwikkeling. Interessant om te zien hoe dat terugkomt in onderzoek van mensen in heel andere levensfasen.”
Het systeem zijn we zelfOud-minister Jet Bussemakers, hoogleraar en voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, riep op tot een klein beetje burgerlijke ongehoorzaamheid als je daarmee teruggaat naar de bedoeling. “Als een heel goed initiatief misschien niet helemaal past binnen de strakke regelgeving, interpreteer het dan zo dat het wel kan.” Want het systeem, zo stelde zij, dat zijn wij zelf.
En neurowetenschapper Gert Holstege en dochter en biochemicus Henne vertelden over hun onderzoek naar vitale honderdplussers. “Zijn jouw ouders en grootouders oud geworden? Dan word jij dat waarschijnlijk ook.”
Entertainment was er in de vorm van cabaret van Dolf Jansen, er was dans van Cardiac Output en muziek van Conservatoriumstudente Rose Marin.
Een mooie afwisselende avond, vond het publiek: “Informatief met een kwinkslag en een boodschap die overduidelijk is!”
Berno van Meijel, lector en bijzonder hoogleraar GGZ-Verpleegkunde van Inholland, prees de variatie in de presentatie van jong naar oud. “Het onderstreept goed hoe belangrijk het thema van preventie is en ook hoe we onze gezondheidszorg belasten door voortdurend achter de streep te beginnen met interventies.”
Zelf hield Van Meijel als spreker een pleidooi voor ‘minder pillen, meer leefstijl in de GGZ’.
Marije Deutekom: “Mooi aan dit soort onderzoek vind ik de kippenvelmomenten, zoals het verhaal van Willem Hooft en Anne-Mei The. Dan zie je dat we impact met elkaar kunnen hebben, dat we samen het leven van mensen daadwerkelijk kunnen beïnvloeden en verbeteren.
We hebben met het gala kleine tipjes van de sluier opgelicht en dat gaan we wat mij betreft de komende jaren verder uitbouwen.”
Fotografie: Bob Bronshoff
